Aναγνωρίστε τη Νευρική Ορθορεξία. Όταν η υγιεινή διατροφή γίνεται εμμονή.

Η Νευρική Ορθορεξία είναι μια υποτιθέμενη διατροφική διαταραχή στην οποία το άτομο είναι υπερβολικά απασχολημένο με την υγιεινή διατροφή. Ο όρος σημαίνει εμμονή με την υγιεινή διατροφή και τη σωστή θρέψη.

Οι φόβοι, οι ανησυχίες για την υγεία, το φαγητό και την ποιότητα του φαγητού είναι αξιοσημείωτα.

Οι ψυχαναγκασμοί της Νευρικής Ορθορεξίας

Σε ακραίες περιπτώσεις, τα ψυχαναγκαστικά και καταναγκαστικά χαρακτηριστικά της Ν.Ο γίνονται παθολογικά και κατακυριεύουν τη ζωή του ατόμου. Η υπεραπασχόληση με την ποιότητα του φαγητού και την υγιεινή διατροφή αποτελούν τα κυρίαρχα στοιχεία αυτής της διαταραχής.

Η παθολογική εμμονή με τα βιολογικά προϊόντα και καταστήματα βιολογικών προϊόντων οδηγεί σ’ ένα ιδιαίτερο στυλ ζωής.

Οι αυστηροί διαιτητικοί περιορισμοί και τα διατροφικά σχέδια, συνδυασμένα με μια προσωπικότητα και στάση υπεροχής με εμμονικά-φοβικά συμπεριφορικά χαρακτηριστικά προσδιορίζουν τον πυρήνα της Ν.Ο.

Η παραβίαση των διαιτητικών κανόνων οδηγεί σε έντονη ανησυχία, συναισθήματα ενοχής και ντροπής και ακολουθείται από ακόμα πιο αυστηρούς διαιτητικούς περιορισμούς.

Είναι διαταραχή η Νευρική Ορθορεξία;

Στο παρόν, η Ν.Ο δεν είναι μια επίσημη διαταραχή, αλλά ολοένα και περισσότερες κλινικές αναφορές, που σχετίζονται μ’ αυτήν, έχουν κάνει την εμφάνισή τους καθώς έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο οικεία στους επαγγελματίες υγείας. Δεν υπάρχει ομοφωνία στην κατηγοριοποίηση της Ν.Ο ανάμεσα στις ψυχικές διαταραχές ή αν αποτελεί ψυχική διαταραχή. Έχει συζητηθεί για το αν θα έπρεπε ή όχι να έχει θέση στο πρόσφατα δημοσιευμένο DSM-5. Περιληπτικά, η Ν.Ο είναι μια νέα και αμφιλεγόμενη έννοια.

Αρκετές κλινικές μελέτες έχουν βοηθήσει στην περαιτέρω κατανόηση των χαρακτηριστικών της Ν.Ο. Η διαφορά μεταξύ του ατόμου που υποφέρει από Ν.Ο και ενός συνειδητοποιημένου ατόμου στην υγιεινή διατροφή περιλαμβάνει την ακραία απορρόφηση στην υγιεινή διατροφή και την επίδειξη επικριτικής συμπεριφοράς προς τα άτομα που δεν ακολουθούν υγιεινή διατροφή. Επίσης, αυτές οι κλινικές αναφορές συστήνουν τη διάκριση της Ν.Ο από την ψύχωση.

Τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων με Νευρική Ορθορεξία

Άτομα με μεγαλύτερη συχνότητα στην κατανάλωση υγιεινών τροφών, που έχουν ένα διατροφικό πρόγραμμα, που καταναλώνουν τροφές συγκεκριμένου χρώματος, που τρώνε συνήθως τον ίδιο τύπο τροφής και περνούν πολύ χρόνο στην παρασκευή των γευμάτων τους, δείχνουν πιο ισχυρή τάση για εμφάνιση Ν.Ο.

Περαιτέρω, άτομα που βρίσκουν ότι η σεξουαλικότητα δεν είναι σημαντική, θεωρούν το να είναι κάποιος υπέρβαρος ως σημάδι αδυναμίας και απογοητεύονται από ανθρώπους που δεν μπορούν να υπερβούν τις επιθυμίες τους, επίσης έχουν υψηλότερη τάση για ανάπτυξη Ν.Ο. Το ίδιο ισχύει και για όσους πιστεύουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να κατηγορούνται για τις ασθένειές τους και για όσους κριτικάρουν ανθρώπους που δεν ακολουθούν τους κανόνες της υγιεινής διατροφής.

Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας στην Άσκηση της Ψυχοθεραπείας
Κύκλος Σεμιναρίων για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας | Γενική είσοδος: 35 ευρώ
Θεματικές Ενότητες: Διπλές σχέσεις θεραπευτή – θεραπευόμενου | Ψυχική ανθεκτικότητα του θεραπευτή | Υπέρβαση – παραβίαση ορίων στην ψυχοθεραπευτική σχέση | Ειδικές προκλήσεις στην ψυχοθεραπεία | Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας | Διαχείριση εξω-θεραπευτικών πληροφοριών | Διατήρηση και άρση του απορρήτου

Ανάλογα με τον προσανατολισμό του ορθορεξικού (χορτοφαγία, μακροβιοτική διατροφή κτλ.), σχεδόν οποιαδήποτε τροφή μπορεί να ενοχοποιηθεί.

Οι συχνά αναγνωρισμένες «κακές τροφές» είναι τα λιπαρά, το αλάτι και η ζάχαρη. Κάθε τροφή που είναι επεξεργασμένη, νοθευμένη, περιλαμβάνει μη φυσικά συστατικά ή πιθανά υπολείμματα φυτοφαρμάκων ή θεωρείται μη αγνή με οποιοδήποτε τρόπο, διαγράφεται.

Σε ακραίες περιπτώσεις, ακόμα και τροφές που θεωρούνται υγιεινές από τους περισσότερους, αποκλείονται εξαιτίας ιδιοσυγκρασιακών αντιλήψεων πρόκλησης ψυχοσωματικών αντιδράσεων.

Ο ορθορεξικός μπορεί να αναπτύξει τροφικές ευαισθησίες ή «αλλεργίες» σε οποιοδήποτε φαγώσιμο. Έχει περιγραφεί η περίπτωση γυναίκας που είχε περιορίσει αρκετές τροφές που ένιωθε ότι επηρεάζουν το άσθμα της. Οι διατροφικοί περιορισμοί με το χρόνο έγιναν αυστηρότεροι καθώς αναγνώριζε ολοένα και περισσότερες τροφές στις οποίες είχε ευαισθησία. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονταν και αδιαμφισβήτητα υγιεινές τροφές όπως οι ντομάτες, τα μπρόκολα, τα μήλα, τα πορτοκάλια και τα ροδάκινα.

Ο ορθορεξικός γίνεται εμμονικός με τις διατροφικές επιλογές και το θέμα των «σωστών» τροφών.

Ένα μεγάλο μέρος της ημέρας δαπανάται στην οργάνωση του τι θα φαγωθεί και τι πρέπει να αποφευχθεί. Κάθε γεύμα και κάθε κοινωνική δραστηριότητα που περιλαμβάνει φαγητό προκαλεί αγωνία.

Ο ορθορεξικός συχνά φέρνει το δικό του φαγητό σε πάρτι και κοινωνικές εκδηλώσεις. Συχνά, η προοδευτική αύξηση των διατροφικών περιορισμών τον οδηγεί στην κοινωνική απομόνωση. Σε αντίθεση με την ανορεξία και τη βουλιμία, ο ορθορεξικός δεν απασχολείται τόσο με το σωματικό βάρος.

Κινητοποιείται από την επιθυμία για υγεία και αγνή διατροφή. Νιώθουν «καθαροί» και σε ισορροπία όταν τρώνε τις τροφές που θεωρούν ότι είναι αβλαβείς. Ωστόσο, δεν συνειδητοποιούν ότι αποτελεί συναισθηματική ανισορροπία η ανάγκη τους να νιώθουν σε ισορροπία μέσω της διατροφής. Όταν υποκύπτουν στις επιθυμίες τους και καταναλώνουν κάτι απαγορευμένο, μετά νιώθουν ενοχές και επιβάλλουν στον εαυτό τους ακόμα πιο αυστηρούς διατροφικούς περιορισμούς.

Η συσκότιση του ορθορεξικού, όσον αφορά τις αρχές της διατροφής, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας όπως, επικίνδυνη απώλεια βάρους και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να επέλθει και ο θάνατος από τον υποσιτισμό. Όμως, η αληθινή τραγωδία είναι η απώλεια του τι είναι αληθινά σημαντικό στη ζωή. Στην περίπτωση του ορθορεξικού, η ειρωνεία είναι ότι η επιδίωξη της αγνότητας μπορεί να παράξει μια «ακάθαρτη» ύπαρξη.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Bratman S, Knight D: Health food junkies: overcoming the obsession with healthful eating. New York: Broadway Books; 2000.

Vandereycken W: Media hype, diagnostic fad or genuine disorder? Professionals’ opinions about night eating syndrome, orthorexia, muscle dysmorphia, and emetophobia. Eat Disord 2011, 19:145–155.