Πώς να αντιμετωπίσετε την καθημερινότητα στην εργασία σας όταν θρηνείτε το θάνατο ενός αγαπημένου σας προσώπου

Το πένθος είναι συχνά μια επίπονη και δύσκολα διαχειρίσιμη διαδικασία. Ο θάνατος ενός αγαπημένου επηρεάζει πολύπλευρα τα άτομα που παραμένουν.

Τόσο η σωματική όσο και η ψυχική υγεία κάποιου πλήττεται και χρειάζεται παράλληλα να ανταπεξέλθουν σε οικογενειακές, κοινωνικές και εργασιακές υποχρεώσεις.

Μάλιστα, πολλοί εργοδότες αναμένουν την άμεση επιστροφή των πενθούντων αγνοώντας το επίπεδο ετοιμότητας του ατόμου. Το να παλεύεις, λοιπόν, με την θλίψη ενώ είσαι στην εργασία σου μπορεί να είναι μια σοβαρή πρόκληση.

Παρακάτω, μπορείτε να βρείτε μερικές πρακτικές και υγιείς προτάσεις για να μπορέσετε να αντεπεξέλθετε συναισθηματικά στο εργασιακό σας πλαίσιο όσο πενθείτε.

Συμβουλές για την διαχείριση του πένθους στην εργασία

Γνωστοποιήστε το στους συναδέλφους & αποφύγετε να υποθέσετε ότι ήδη γνωρίζουν

Πιθανότατα οι σκέψεις και τα συναισθήματα για το αγαπημένο σας πρόσωπο θα σας κατακλύζουν ανά τόσο. Αυτό όμως δε σημαίνει πως οι συνάδερφοί σας γνωρίζουν ότι θρηνείτε, αλλά και πώς να σας διαχειριστούν. Οι περισσότερες εταιρίες και επιχειρήσεις χειρίζονται την πραγματικότητα του θανάτου ακατάλληλα. Η ιδέα του θανάτου εξάλλου, μπορεί να δημιουργήσει στους γύρω άβολες σκέψεις και άγχος, με αποτέλεσμα οι συμπεριφορές των άλλων απέναντί σας να είναι ακανόνιστες ή και περίεργες.

Η πιο τυπική αντίδραση είναι ευφημισμοί που αρνούνται τον θάνατο, προσπάθεια να ‘λυθεί’ το ‘πρόβλημα’ ή να νιώσετε παροδικά καλύτερα, βραχυπρόθεσμες δηλαδή λύσεις που δεν έχουν άμεσο αντίκτυπο με το συναισθηματικό φορτίο του πένθους. Ακόμη πιο σύνηθες είναι η αποφυγή του θέματος, ειδικά από τα άτομα που δεν έχουν άμεση σχέση μαζί σας. 

Συνεπώς, αποφύγετε να υποθέσετε ότι ο εργοδότης σας έχει ενημερώσει τους συνεργάτες ή τους συναδέρφους σας για την απώλεια που βιώνετε. Κάποιες επιχειρήσεις ενημερώνουν ανεξαρτήτως, κάθε εργαζόμενο, άλλες μόνο τους συναδέρφους στο τμήμα σας, άλλοι μόνο τον προϊστάμενό σας και υποθέτουν ότι το νέο θα κυκλοφορήσει χωρίς άλλη προσπάθεια.

Καλό λοιπόν θα ήταν να ενημερώσετε όσους συνεργάζεστε άμεσα για το πένθος σας είτε πριν, είτε μετά την επιστροφή σας στη δουλειά. Ο στόχος αυτής της πράξης δεν είναι απλώς να μαθευτεί το νέο ή να σας λυπηθούν, αλλά να προστατεύσετε τον εαυτό σας από το να αναβιώνετε και να συζητάτε συνεχώς για το θέμα ενώ δεν θέλετε, αφού οι άνθρωποι θα το ανακαλύπτουν ο ένας μετά τον άλλον και ίσως να σας προσεγγίζουν ανά τόσο.       

Μερικοί τρόποι να το πετύχετε:

• Επικοινωνήστε το μέσω mail, μηνυμάτων, τηλεφωνημάτων ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης
• Ζητήστε από τον προϊστάμενό σας, τον εργοδότη σας ή το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού να ενημερώσει τους άλλους
• Ζητήστε από έναν συνάδερφό σας που είστε πιο κοντά να ενημερώσει τους υπόλοιπους
• Προσκαλέστε κάποιον ή όλους όσους θέλετε στην κηδεία ή σε μια έξοδο για καφέ πριν επιστρέψετε στη δουλειά για να τους ενημερώσετε
• Ανακοινώστε το μαζικά όταν επιστρέψετε
• Αν δεν θέλετε να το μάθουν όλοι, απευθυνθείτε σε όσους επιθυμείτε να το μάθουν από τον χώρο εργασίας σας ιδιωτικά

Το μεγαλύτερο όφελος της προσωπικής επικοινωνίας είναι να καθοδηγήσετε τη συμπεριφορά τους με βάση αυτά που σας εξυπηρετούν περισσότερο στην παρούσα κατάσταση. Βοηθήστε τους να σας βοηθήσουν.

Για παράδειγμα, μπορείτε να τους ζητήσετε να μην σας μιλούν καθόλου για το θέμα αν δεν το κάνετε εσείς, ή ότι αν θέλουν μπορούν και εκείνοι να μοιραστούν αγαπημένες αναμνήσεις τους με τον αποθανόντα μαζί σας. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος στο πένθος.

Ο καθένας έχει διαφορετικό τρόπο που θρηνεί και προσπαθήστε να ζητήσετε αυτό που έχετε εσείς ανάγκη. Κάντε το καλύτερο για εσάς με βάση την κατάσταση, αποφασίστε πώς θα επιθυμούσατε να σας συμπεριφέρονται και ζητήστε το! 

Σχέδιο διαφυγής

Μπορεί πράγματι να καταφέρνετε τις περισσότερες φορές να ελέγξετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, αλλά με την επιστροφή σας στον εργασιακό χώρο, θα καταλάβετε σύντομα ότι αυτό δεν είναι πάντα το σενάριο. Ενδέχεται να κρύβετε λοιπόν τα συναισθήματά σας, αλλά η θλίψη μπορεί να σας κατακλύσει κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας.

Το θετικό είναι ότι η επιστροφή στη δουλειά θα σας βοηθήσει ανεξαρτήτως αν κρύβετε ή όχι τα συναισθήματά σας να αποσπάσετε την προσοχή σας από τις επώδυνες σκέψεις και τη θλίψη για αρκετές ώρες. Ωστόσο, η θλίψη μπορεί να επανέλθει σε στιγμές που δεν το περιμένετε, παρά τις καλές σας προσπάθειες. Αυτό συμβαίνει γιατί γύρω μας υπάρχουν πολλοί πυροδότες: Κάτι που ανέφερε ένας συνάδερφος, ένα τραγούδι ή μια ταινία που κάπου είδατε και σας θύμισε το αγαπημένο σας πρόσωπο, ένα κούρεμα παρόμοιο με του προσώπου που θρηνείτε και άλλα απλά, καθημερινά πράγματα που ως τώρα δεν έμοιαζαν τόσο σημαντικά.

Φυσικά, δε μπορείτε να προβλέψετε, αλλά ούτε να διαχειρίζεστε κάθε φορά αποτελεσματικά το τι μπορεί να προκαλέσει θλίψη. Επομένως, μπορείτε να σχεδιάσετε πώς θα χειριστείτε τις στιγμές που η απώλεια μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που θέλετε να ενεργήσετε.

Για παράδειγμα, αν θελήσετε να κλάψετε, κάτι που είναι αρκετά σύνηθες στο πένθος, μπορείτε να έχετε αναζητήσει την πλησιέστερη έξοδο, τουαλέτα, σκάλα ή άλλους χώρους που μπορείτε να συντηρήσετε μια ιδιωτικότητα. Αν νιώσετε λύπη λόγω της απώλειας, μπορείτε να περιμένετε μέχρι να φτάσει η ώρα ενός προγραμματισμένου διαλείμματος ή η ώρα λήξης του ωραρίου σας. Επίσης, αν υπάρχει κάποιος συνάδερφος που είστε κοντά, μπορείτε να τον έχετε ενήμερο ότι μπορεί και να έρθει μια τέτοια στιγμή, για να βρίσκετε σε εγρήγορση και ετοιμότητα, αν είναι διαθέσιμος, να συζητήσετε κάτι.

Εναλλακτικά, αν έχετε τον χρόνο, μπορείτε να συντηρείτε ένα ημερολόγιο που γράφετε τις σκέψεις, τα συναισθήματά σας και άλλες σημειώσεις σε σχέση με την κατάσταση. Αργότερα, επεξεργαστείτε στην ασφάλεια του σπιτιού ή της θεραπείας σας αυτά που γράψατε.  

Άλλες πρακτικές θα μπορούσε να είναι η μορφή της εργασίας σας. Αν έχετε τη δυνατότητα και το επιτρέπει η φύση της δουλειάς σας, ζητήστε να εργαστείτε από το σπίτι (τηλεργασία). Μπορείτε επίσης, να ζητήσετε να έρχεστε λίγο αργότερα ή να φεύγετε λίγο νωρίτερα. Εναλλακτικά, μπορείτε να διεκδικήσετε το να βγαίνετε από τον χώρο όταν νιώθετε καταβεβλημένοι για 5 ή 10 λεπτά.

Για να διεκδικήσετε κάτι από αυτά, χρειάζεται πρωτίστως να επιτρέψετε στον εαυτό σας να θρηνήσει, να αισθάνεται θλίψη και να κλαίει, αν το χρειάζεται. Όλες αυτές οι αντιδράσεις είναι απόλυτα φυσιολογικές και θεμιτές για να εκφραστεί αυτό το επίπονο συναίσθημα. Αντί λοιπόν να το απωθείτε ή να το παλεύετε, δοκιμάστε να σχεδιάσετε τη διαχείρισή του, όπως προαναφέρθηκε.  

Συγχώρεσέ τους

Όπως αναφέρθηκε, οι περισσότεροι άνθρωποι δε γνωρίζουν πώς να ανταποκριθούν στο πένθος. Δε γνωρίζουν τι θα θέλαμε ή τι θα χρειαζόμασταν από εκείνους. Κάποιες φορές εξάλλου, ούτε εμείς οι ίδιοι δε γνωρίζουμε τι ακριβώς περιμένουμε να κάνουν οι άλλοι για μας.

Συχνά, οι πενθούντες αισθάνονται έντονα την έλλειψη φροντίδας μετά από τη σύντομη απουσία από την εργασία, επειδή οι μέρες αυτές χρησιμοποιούνται συνήθως για τις πρακτικές διαδικασίες των κηδειών, μνημοσυνών ή ενταφιασμών. Οπότε, η θλίψη βρίσκει χώρο να εκφραστεί συνήθως αφού τελειώσουν όλες αυτές οι διαδικασίες.

Οι συνάδελφοι σας αλλά και άλλοι άνθρωποι από τον κοινωνικό σας περίγυρο, μπορεί πραγματικά να θέλουν να βοηθήσουν, αλλά να μη γνωρίζουν πώς. Προσπαθήστε να είστε ανοιχτοί σε αυτό το ενδεχόμενο και να συγχωρέσετε την δυσκολία τους. Εξάλλου, το να δημιουργηθούν επιπλέον εντάσεις είναι το λιγότερο που θα εξυπηρετούσε την κατάσταση.

Είναι πιθανό λόγω αδυναμίας να σας βοηθήσουν, κάποιοι να κρατήσουν απόσταση, να συνομιλούν λιγότερο μαζί σας από ότι πριν το συμβάν και άλλα. Παρόλο που υπάρχουν πολλοί πρακτικοί τρόποι να βοηθήσει κανείς έναν πενθούντα, αυτή η απομάκρυνση συμβαίνει σε ένα ασυνείδητο επίπεδο λόγω της αδυναμίας να παρηγορήσουν, του φόβου μη πουν ή κάνουν κάτι λάθος και λόγω των δικών τους συναισθημάτων και σκέψεων έναντι του θανάτου.

Αν κατανοήσετε αυτά τα πιθανά σενάρια, είναι λιγότερο πιθανό να νιώσετε ότι η απομόνωση είναι σκόπιμη ή να το αισθανθείτε ως αντίδραση σε εσάς προσωπικά.

Ο χρόνος είναι εκείνος που τελικά θα εξομαλύνει τα αγκάθια της θλίψης, μέχρι να προσαρμοστείτε στη νέα σας πραγματικότητα.

Συγχώρεσε τον εαυτό σου

Η απώλεια δημιουργεί ένα τεράστιο κενό στη ζωή των ανθρώπων που τη βιώνουν. Άμεσα μειώνεται η χαρά, η ευτυχία και η ως τώρα άνεση. Ανεξαρτήτως της σχέσης με τον αποθανόντα, η θλίψη και ο πόνος που προκαλεί ο θάνατος δεν ξεπερνάται πάντα εντελώς. Ωστόσο, αναμένεται τα αισθήματα να ξεκινούν να απαλύνουν περίπου στους 6 μήνες.

Όπως προαναφέρθηκε ήδη, η θλίψη πλήττει περισσότερο μετά την επιστροφή στην εργασία, επειδή τότε βρίσκει χώρο να εκφραστεί, αφού πριν η εστίαση ήταν στις πολλές αποφάσεις και λεπτομέρειες των οργανωσιακών ζητημάτων μιας κηδείας ή ενός μνημόσυνου, αλλά και στη συρροή γνωστών, οικογενείας και φίλων. Η πραγματικότητα της απώλειας σε αυτές τις συνθήκες συχνά βυθίζεται και επανέρχεται εκ των υστέρων.

Η λύπη, οι ενοχές, ο θυμός και όσα ακόμη συναισθήματα συνοδεύουν το πένθος επηρεάζουν διανοητικά, συναισθηματικά, σωματικά, και πνευματικά το άτομο. Με την επιστροφή σας λοιπόν στον εργασιακό σας χώρο, δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένεται ότι θα λειτουργείτε απόλυτα ίδια με πριν.

Πιθανές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσετε:

• Αύξηση σφαλμάτων ή ανακριβειών
• Ονειροπόληση
• Αμφισβήτηση των ικανοτήτων σας
• Σκέψεις ή και απάθεια για το αν θα αφήσετε τη δουλειά σας ή να βρείτε μια νέα
• Υπερένταση
• Αδυναμία επίτευξης των στόχων σας
• Υπνηλία ή εξάντληση
• Αμνησία
• Δυσκολία συγκέντρωσης ή εστίασης σε μια συγκεκριμένη εργασία
• Ευερεθιστότητα ή ανυπομονησία
• Κυκλοθυμία

Αυτή η περίοδος θρήνου δεν είναι κατάλληλη για να λάβετε σημαντικές αποφάσεις στη ζωή σας, όπως για παράδειγμα το αν θα εγκαταλείψετε τη δουλειά σας ή όχι. Κατανοείστε και αποδεχτείτε ότι η θλίψη δημιουργεί ένα αόρατο βαρίδιο που επηρεάζει τον τρόπο που λειτουργείτε, την απόδοσή σας και την ικανοποίηση σας από την εργασία σας.

Αντί λοιπόν να απαρνηθείτε ότι συμβαίνει, συγχωρήστε τον εαυτό σας όταν δεν ανταποκρίνεται στις επαγγελματικές σας προσδοκίες. Ακόμη, τονίζεται ξανά η δύναμη της επικοινωνίας με τον προϊστάμενο και τους συναδέρφους, που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά κρίσιμη για να τους βοηθήσετε να σας κατανοήσουν και να κατανοήσουν τις ανάγκες σας.

Σκοπός είναι η διάλυση τυχόν συγχύσεων και δυσαρέσκειας. Να θυμάστε ότι σταδιακά τα πράγματα θα γίνονται όλο και πιο διαχειρίσιμα.

Αν δεν αισθάνεστε διαφορά μετά τους πρώτους 6 μήνες πένθους, απευθυνθείτε σε ειδικό ψυχικής υγείας.