Οι παγίδες της αυτοβελτίωσης

Άλλαξε τη ζωή σου! Μάθε να λες όχι! Ζήσε το πάθος σου! Ζήσε τη στιγμή! Σκέψου θετικά! Υπάρχουν τόσα ερεθίσματα γύρω μας που μας προτρέπουν να πραγματοποιήσουμε αλλαγές στην καθημερινότητά μας, στην προσωπικότητά μας, στο χαρακτήρα μας.

Είναι πολλοί οι άνθρωποι οι οποίοι βρίσκουν έμπνευση και στήριγμα διαβάζοντας τις πολύ χρήσιμες συμβουλές και προτροπές, που στόχο έχουν να τους ωθήσουν σε δράση για μια «καλύτερη» ζωή. Μήπως, όμως, πίσω από αυτές τις συμβουλές υπάρχουν και κρυφές παγίδες;

Ας σκεφτούμε λίγο

Τι κρύβεται πίσω από τον όρο «καλύτερη»; Κρύβεται η σιωπηλή παραδοχή πως η ζωή σου τώρα δεν είναι αρκετά καλή.

Και θα μου πεις «Σιγά το νέο!»
Και θα σου πω: «Μήπως ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος βρίσκεται ακριβώς εκεί; Μήπως το ίδιο το γεγονός ότι πιστεύεις ότι η ζωή σου δεν είναι αρκετά καλή, την καθιστά μη ικανοποιητική; Από μόνο του, σαν ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας;».

Εδώ θα διαμαρτυρηθείς λέγοντας ότι: «Δεν το βγάζω από το μυαλό μου. Υπάρχει πόνος στη ζωή μου. Υπάρχει στενοχώρια. Έντονη μάλιστα. Υπάρχει άγχος και στρες. Αντιμετωπίζω προβλήματα στις σχέσεις μου. Είμαι μόνος/η. Θέλω πραγματικά να βελτιώσω τη ζωή μου».

Εγώ δε θα το βάλω κάτω, να ξέρεις. Και ποιος σου είπε ότι η αληθινή ζωή δεν έχει πόνο και στεναχώρια και άγχος και στρες. Ποιος σου είπε ότι η αληθινή ζωή εμπεριέχει σχέσεις χωρίς προβλήματα; Ποιος σου είπε ότι στην αληθινή ζωή δε θα βρεθείς και μόνος;

Στην αληθινή ζωή (και όχι στη ζωή των ταινιών που όλοι ζουν καλά στο τέλος…) οι άνθρωποι πονάνε και στεναχωριούνται. Και λένε πολλά ‘Ναι’ πριν πουν ‘Όχι’. Και δε σκέφτονται μόνο θετικά. Και οι σχέσεις είναι δύσκολες. ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ.

Αυτή είναι η φύση της ζωής. Αυτή είναι η φύση του ανθρώπου. Όσο παλεύεις μέσα σου και προσδοκάς μια άλλη ζωή, μια φανταστική ζωή, μια ζωή ενάντια στην ανθρώπινη φύση, αυτή η πάλη είναι ο κύριος παράγοντας που σου προκαλεί τη δυσφορία την οποία αναμφισβήτητα βιώνεις.

Αίσθηση ανεπάρκειας

Είναι ακριβώς η ίδια αίσθηση ανεπάρκειας που μπορεί να νιώθεις για το σώμα σου μπροστά σε μια αφίσα γυμναστηρίου. Μπορεί να πας να γυμναστείς για να φτιάξεις κι εσύ το σώμα της αφίσας, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δε θα πετύχεις το ίδιο αποτέλεσμα. Και αυτό μπορεί εύκολα να σε κάνει να παρατήσεις την προσπάθεια και να νιώσεις ακόμα πιο άσχημα για τον εαυτό σου.

Είναι η ίδια αίσθηση ανεπάρκειας που θα νιώσεις όταν δεν καταφέρεις να ακολουθήσεις μια αυστηρή δίαιτα και παραιτηθείς αφού «τίποτα δε δουλεύει για σένα…»

«Μα τι μου λες τώρα;» θα με ρωτήσεις απορημένος. «Ότι πρέπει να αποδεχθώ ότι η ζωή μου θα είναι έτσι χάλια; Να μην κάνω τίποτα και να δεχθώ παθητικά ό,τι μου συμβαίνει; Δε μου βγάζουν νόημα αυτά που ακούω».

Η απάντησή μου είναι ένα μεγάλο ΟΧΙ. Θεωρώ ότι θα σε βοηθούσε να δεις τη ζωή σου όπως ακριβώς είναι. Σαν μια φυσιολογική ζωή, η οποία σε δυσκολεύει σε αυτή τη φάση. Όπως όλες οι ζωές, όλους τους ανθρώπους. Δεν είναι χάλια η ζωή σου. Είναι μια ζωή όπως όλων μας.

Αν καταφέρεις να το κάνεις αυτό, τότε θα μπορέσεις να απελευθερώσεις συναισθηματικούς πόρους ώστε να προσπαθήσεις να την αλλάξεις προς ένα τρόπο που θα σου αρέσει ακόμα περισσότερο.

Αντί να ασχολείσαι με το Γιατί να είσαι έτσι θα βρεις το σθένος να ασχοληθείς με το Πώς θα ήθελες να είσαι.

Όσο το πολεμάς όμως τόσο βουλιάζεις μέσα σε αυτό. Σαν να βρίσκεσαι σε κινούμενη άμμο. Στην κινούμενη άμμο αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να μείνεις ακίνητος. Μόνο τότε θα μπορέσεις να δεις ψύχραιμα πώς θα μπορέσεις να ξεφύγεις.

Ίσως κάποια ρίζα εκεί κοντά, ή ένα κλαδί να μπορούν να σε βοηθήσουν για να βγεις έξω. Αν παλεύεις με το γεγονός ότι είσαι στην κινούμενη άμμο, όμως, το μόνο που θα καταφέρεις είναι να μπεις ακόμα πιο μέσα.

Κάνε χώρο για εσένα

Απαραίτητη προϋπόθεση για να αναλάβεις δράση, για να αλλάξεις τη ζωή σου είναι να προσπαθήσεις να δώσεις χώρο σε αυτό που σου συμβαίνει, να το συν-χωρήσεις.

Όχι να σε κατηγορείς για όσα τραβάς. Όχι να δημιουργείς προσδοκίες ότι όλα θα έπρεπε να είναι αλλιώς και να συγκρίνεσαι με αυτές τις προσδοκίες. Οι προσδοκίες έχουν πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην ευτυχία μας. Η σύγκριση που κάνεις είναι η βασική αιτία που χαλιέσαι.

Στο παράδειγμα του γυμναστηρίου, αν συμφιλιωθείς με το σώμα σου, τότε μπορείς να επιλέξεις να γυμναστείς όχι από ανεπάρκεια αλλά από αγάπη για κάτι που θα σου αρέσει ακόμα παραπάνω. Και τότε αφενός θα σταματήσεις να νιώθεις τόσο άσχημα αλλά και είναι πολύ λιγότερο πιθανό να παρατήσεις την προσπάθεια σου.

Κι αν επιλέξεις να μη γυμναστείς, δεν πειράζει. Καθώς θα έχεις συμφιλιωθεί με το σώμα σου, δε θα νιώθεις τη δυσφορία που ένιωθες τόσο καιρό.

Δεν έχει σημασία τι κάνεις, αλλά ΓΙΑΤΙ το κάνεις.

Δείξε συμπόνοια στον εαυτό σου. Δεν είσαι μόνος στην ταλαιπωρία σου. Η αυτοσυμπόνοια είναι η πιο κινητοποιητική στάση ζωής που μπορείς να έχεις, όπως περιγράφω στο βιβλίο μου Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής.

Ένα αγαπημένο μου τραγούδι (Everybody is free to wear sunscreen, Baz Luhrmann) λέει: Do not read beauty magazines, they will only make you feel ugly. Μη διαβάζεις περιοδικά ομορφιάς, θα σε κάνουν μόνο να αισθανθείς άσχημος.

Ίσως να υπάρχει και μια αντιστοιχία με τα άρθρα αυτοβοήθειας.

Προσοχή όταν διαβάζεις άρθρα/βιβλία αυτοβοήθειας: μπορεί να σε κάνουν να νιώσεις ανεπαρκής και να απελπιστείς. Να απελπιστείς διότι τα άρθρα ίσως εμφανίζουν τις συμβουλές που προτείνουν σαν εύκολες και εφαρμόσιμες.

Όμως, η αλήθεια ίσως δεν είναι τόσο ωραία όσο φαίνεται. Άλλο τι ακούγεται ωραίο στη θεωρία, άλλο τι εφαρμόζεται στην πράξη. Όπως και τα photoshopped μοντέλα στα περιοδικά ομορφιάς, δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο όμορφα όσο στις φωτογραφίες τους. Η ανθρώπινη φύση είναι πιο πολύπλοκη. Πιο σκοτεινή αλλά και πιο ενδιαφέρουσα.

Γι αυτό αν δε σου βγαίνει η αυτο-βελτίωση, δεν πειράζει. Κάνε δώρο την αυτο-συμπόνοια στον εαυτό σου.

Κατανόησε ότι η λέξη άνθρωπος εμπεριέχει όλη την γκάμα των συναισθημάτων και των χαρακτηριστικών. Όχι μόνο τα "θετικά".

Ολόκληρη η ζωή είναι μπροστά σου! Ολόκληρη. Όχι μόνο η χαρούμενη… Κατανόησε, κάνε χώρο και είσαι έτοιμος να προχωρήσεις!